“У чым філасофскі сэнс назвы паэмы Я. Коласа “Новая зямля”
Паэма Якуба Коласа “Новая зямля” – паэтычны шэдэўр не толькі ў творчасці народнага песняра, але і ва ўсёй беларускай літаратуры. Немагчыма знайсці яшчэ адно такое твор, у якім бы так праўдзіва, пераканаўча, ненадакучліва было прадстаўлена і перададзена ўсё, чым жыў і як жыў селянін.
У “Новай зямлі” ўвасобілася высокая мара Якуба Коласа аб новым узроўні чалавечага свядомасці, адносіны да іншага чалавека, “бліжняму”, пра будучыню. Ключ да разумення “Новай зямлі” – ключ духоўны – знаходзіцца, трэба думаць, у евангельскім
Ці не апынуся арыгінальным, калі скажу, што Якуб Колас – узор служэння Айчыне, падзея ў духоўным жыцці беларускага народа. Ён з’яўляецца адным з заснавальнікаў сучаснай беларускай літаратурнай мовы, які застаецца галоўным сімвалам духоўнага здароўя нацыі, яе жыццёвай моцы, які не губляе актуальнасці і грамадскай значнасці ў нашы днi. У гэтым творы Колас паўстае не проста як адзін з найбуйнейшых знаўцаў і песняроў сялянскага жыцця, стваральнік маляўнічых вобразаў роднай беларускай прыроды, пра што шмат напісана. Якуб Колас выступае і як творца-энцыклапедыст, майстар паэтычнага адлюстравання самабытнасці роднага краю. Ён адзін з нямногіх, хто з мастацкай вытанчанасцю, самабытнасцю, натуралістычнай перакананасцю, з глыбокім веданнем сялянскай філасофіі, павагай і годнасцю раскрываў праўду жыцця беларускага люду.
Паэма “Новая зямля” не проста літаратурны твор. Гэта прароцтва генія, глыбіннае філасофскае асэнсаванне жыцця і побыту беларускага селяніна канца ХІХ стагоддзя ў часы антынароднага ладу, зразуменне і высокае майстэрства адлюстравання душы чалавека-працаўніка і той зямлі, на якой ён, гэты чалавек, пачынае і заканчвае свой жыццёвы шлях і на якой наканавана жыць яго дзецям.
Ад Коласа, ад яго несмяротнай паэмы “Новая зямля” ідзе надзвычай важнае паняцце ў беларускім жизнесуществовании – “родны кут”, гэта значыць, малая радзіма чалавека. Паняцце вызначае прасторавую культуру беларусаў як нацыі, а прасторавая культура, у сваю чаргу, фарміравалася пад уплывам характэрных для нашай краіны ландшафтаў, Богам дадзеных.